Οστεοπόρωση σπονδύλων και κυφοπλαστική-ελαστοπλαστική ή σπονδυλοπλαστική-ελαστοπλαστική
Η
κυφοπλαστική-ελαστοπλαστική και η
σπονδυλοπλαστική-ελαστοπλαστική είναι οι νέες αναίμακτες χειρουργικές τεχνικές κυφοπλαστικής ή σπονδυλοπλαστικής, αποδεκτές από Αμερική με βιοσυμβατή σιλικόνη αντί ακρυλικού ιατρικού τσιμέντου για θεραπεία οστεοπορωτικών καταγμάτων σπονδυλικής στήλης σαν προσπάθεια προστασίας των γειτονικών πιθανά οστεοπορωτικών και αυτών σπονδύλων από νέα κατάγματα. Το νέο της τεχνικής είναι η διαφορά του εμφυτεύσιμου εκχυόμενου υλικού, δηλαδή της βιοσυμβατής σιλικόνης αντί του ιατρικού ακρυλικού τσιμέντου. Κατά τα άλλα η τεχνική της κυφοπλαστικής-ελαστοπλαστικής παραμένει η ίδια.
Τι είναι
οστεοπόρωση;
Οστεοπόρωση όπως λέει η λέξη οστούν (κόκκαλο) και πορώδης (αυτός που έχει πόρους) είναι μια πάθηση των οστών του σκελετού και μάλιστα χρόνια. Είναι μια πάθηση του μεταβολισμού των οστών στην οποία το κόκκαλο αραιώνει, δηλαδή μειώνεται η πυκνότητά του, με αποτέλεσμα να χάνει την ελαστικότητά του και την ανθεκτικότητά του και να υπόκεινται σε μεγαλύτερο κίνδυνο δημιουργίας κατάγματος, δηλαδή να σπάσει.
ΟΡΙΣΜΟΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ
Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας από το 2001 και μετά που έγινε και το παγκόσμιο συνέδριο οστεοπόρωσης όρισε την οστεοπόρωση με τον δείκτη TSCORE
Έναν στατιστικό εργαλείο ιδιαίτερα χρήσιμο στον ορισμό της οστεοπόρωσης
TSCORE μικρότερο (-2.5):οστεοπόρωση
TSCORE ανάμεσα (-2.5) και (-1.0) : οστεοπενία
TSCORE:μεγαλύτερο (-1.0): φυσιολογικά
ΠΡΟΣΟΧΗ : οστεοπόρωση και οστεοπενία είναι ίδια νόσος σε διαφορετικό βαθμό
ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Το μεγάλο έναυσμα για την έρευνα για την οστεοπόρωση έγινε μετά την παρατήρηση της οστεοπόρωσης στους αστροναύτες που παρέμεναν για μεγάλο χρονικό διάστημα στους διαστημικούς σταθμούς με αποκορύφωμα το κατάγματα στην κνήμη Ρώσου αστροναύτη όταν πρωτοπάτησε το πόδι του στη γη
Θυμηθείτε την εικόνα υποβασταζόμενων αστροναυτών όταν πρώτοπατούν στη γη προς αποφυγή καταγμάτων
Γι αυτό και όλοι οι διαστημικοί σταθμοί διαθέτουν όργανα γυμναστικής για τους αστροναύτες που παραμένουν επί μακρόν σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας και εδώ θα κάνουμε την πρώτη μνεία για τον μεγάλο ρόλο της άσκησης προς αποφυγή οστεοπόρωσης ιδιαίτερα στις γυναίκες και μάλιστα σε νεαρή ηλικία
Κόκαλο που δέχεται πιέσεις (στα πλαίσια του φυσιολογικού) ίσον : δυνατό κόκκαλο
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ
Α) Γενικευμένη μορφή
Β) Τοπική μορφή
Α)ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ
α) ΠΡΩΤΟΠΑΘΗΣ
1) μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση
2) γεροντική οστεοπόρωση
3) ιδιοπαθής οστεοπόρωση
β) ΔΕΥΤΕΡΟΠΑΘΗΣ
Λόγω κάποιων παθήσεων :υπερπαραθυρεοειδισμός, σακχαρώδης διαβήτης ,χρήση κορτιζόνης ,κλπ
γ) ΤΟΠΙΚΗ
-Μετά από κατάγματα λόγω ακινησίας
-Παροδική οστεοπόρωση
-Sudeck κλπ
ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΓΕΝΙΚΑ
Ο οστίτης ιστός είναι κάτι δυναμικό , συνεχώς ανανεώνεται με διαδικασία οστικής παραγωγής (οστεοπαραγωγή)και οστικής αποδόμησης( αποδόμηση). Όταν αυτή η σχέση έχει αρνητικό πρόσημο δηλ ο ρυθμός αποδόμησης είναι μεγαλύτερος από τον ρυθμό παραγωγής τότε το κόκκαλο αραιώνει και έχει πιθανότητες να υποστεί κάταγμα
Στην καλύτερή του πυκνότητα ή κορυφαία οστική μάζα (peak bone mass) βρίσκεται μέχρι την ηλικία των 35 ετών από κει και πέρα αρχίζει το φαινόμενο που προαναφέραμε.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ
Α Κύριοι παράγοντες κινδύνου οστεοπόρωσης
1) Ελαττωμένη κορυφαία οστική μάζα ( peak bone mass)
2) αυξημένος ρυθμός οστικής απώλειας
Β Δευτερεύοντες παράγοντες κινδύνου οστεοπόρωσης
1) εμμηνόπαυση
2) περιορισμός κίνησης
3) κατανάλωση μεγάλη κρέατος ( πρωτεϊνών)
4) κάπνισμα
5) Αλκοόλ
6) καφές τσάι
7) ανεπαρκής λήψη ασβεστίου
8) η φυλή: πιο συχνά σε λευκούς
9) το φύλο: πιο συχνά σε γυναίκες
10) τύπος ανθρώπου: λεπτές μικρόσωμες γυναίκες ξανθές με λεπτή επιδερμίδα
Όπως αναφέραμε οι κύριοι παράγοντες κινδύνου της οστεοπόρωσης είναι η κορυφαία οστική μάζα και ο αυξημένος ρυθμός απώλειας.
Θα εξηγήσουμε γενικά τους μηχανισμούς που έχουν σαν αποτέλεσμα τα κατάγματα του σπονδύλου με συνέπεια την
οσφυαλγία (πόνος στη μέση) η ραχιαλγία (πόνος στην πλάτη) που πολλές φορές οδηγούν τον ασθενή σε χειρουργείο σπονδυλικής στήλης είτε ανοιχτό κλασικό είτε διαδερμικό αναίμακτο όπως είναι τα τελευταία χρόνια η
κυφοπλαστική με ιατρικό τσιμέντο ή η σπονδυλοπλαστική με ιατρικό τσιμέντο ή η τελευταία εξέλιξη από Αμερική δηλ. η
κυφοπλαστική -
ελαστοπλαστική με βιοσυμβατή σιλικόνη ή η σπονδυλοπλαστική-ελαστοπλαστική με βιοσυμβατή σιλικόνη προς διατήρηση κατά το δυνατόν της ελαστικότητας του σπονδύλου και προσπάθεια προστασίας των γειτονικών σπονδύλων, που συνήθως είναι οστεοπορωτικοί, από νέα κατάγματα.
Η οστική μάζα συνεχίζει να αυξάνεται μέχρι την ηλικία των 35 ετών όπου και έχουμε την κορυφαία οστική μάζα (peak bone mass)
Μετά τα 35 αρχίζει η απώλεια της οστικής μάζας με τον ίδιο σταθερό ρυθμό αρχικά σε άντρες και γυναίκες 0,3-0,5% το χρόνο.
Στις γυναίκες όμως ο ρυθμός αυτός αλλάζει και φτάνει μέχρι και 2-3% το χρόνο κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης λόγω πτώσης των οιστρογόνων και διαρκεί 6-10 χρόνια.
Ο συνδυασμός αυτός κορυφαίας οστικής μάζας και ρυθμού απώλειας είναι και αυτός που θα κρίνει αν μια γυναίκα (ως επί το πλείστον) θα αναπτύξει οστεοπόρωση και ως εκ τούτου θα οδηγηθεί σε κάταγμα σπονδύλου με οσφυαλγία ή ραχιαλγία και πιθανή διενέργεια Κυφοπλαστικής-Ελαστοπλαστικής ή Σπονδυλοπλαστικής-Ελαστοπλαστικής (νέες τεχνικές που έχει υιοθετήσει και εφαρμόζει η ομάδα μας) ή ακόμα και ανοιχτού χειρουργείου σπονδυλοδεσίας.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η άσκηση από νεαρή ηλικία και οι σωστοί κανόνες διαβίωσης (διατροφή, καταχρήσεις κλπ.) είναι καθοριστικοί για μια γυναίκα για το μέλλον της σπονδυλικής της στήλης.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ
Για να μη φτάσουμε στο
οστεοπορωτικό κάταγμα σπονδύλου και στην κυφοπλαστική-ελαστοπλαστική ή σπονδυλοπλαστική-ελαστοπλαστική καλό είναι να γνωρίζουμε την κλινική εικόνα της οστεοπόρωσης σπονδυλικής στήλης μιας και η οστεοπόρωση θεωρείται ο ύπουλος κλέφτης του οστίτη ιστού με τα άσχημα επακόλουθα.
Επίμονη διάχυτη ραχιαλγία (πόνος στη ράχη) ή οσφυαλγία (πόνος στη μέση) χωρίς ιδιαίτερα μεγάλη ένταση σε γυναίκες 45-50 ετών ή και πιο μεγάλες. Συχνά εκλαμβάνεται ως κόπωση η σπασμός του μυός από κρύο ρεύμα αέρα (πχ ανεμιστήρα) την γνωστή "ψύξη".
Αυτή την περίοδο ήπιων συμπτωμάτων μπορεί να την διακόπτουν και περιπτώσεις οξέων πόνων ραχιαλγίας ή οσφυαλγίας που οφείλονται σε κατάγματα των δοκίδων των σπονδύλων που είναι ιδιαίτερα δύσκολα ακτινολογικά ανιχνεύσιμα και τα οποία επιμένουν από πλευράς συμπτωμάτων έως και μέχρι ένα μήνα και χαρακτηριστικά πονάνε και κατά την κατάκλιση.
Εδώ μπορούμε να πούμε ότι αρχίζει το φαινόμενο που θα οδηγήσει στο
κάταγμα σπονδύλου (συμπιεστικό κατά κύριο λόγο) με τα άσχημα επακόλουθα το οποίο σε αρχικό στάδιο μπορεί να αντιμετωπιστεί με κυφοπλαστική ή σπονδυλοπλαστική με ακρυλικό τσιμέντο ή με κυφοπλαστική-ελαστοπλαστική (με βιοσυμβατή σιλικόνη) ή σπονδυλοπλαστική-ελαστοπλαστική (με βιοσυμβατή σιλικόνη) προς διατήρηση το δυνατόν της ελαστικότητας του σπονδύλου και πιθανής προστασίας των γειτονικών από νέα κατάγματα σπονδύλων.
Στη συνέχεια η κλινική εικόνα παρουσιάζει κυφωτική παραμόρφωση σπονδυλικής στήλης, δηλ. κύφωση, απώλεια ύψους, ακόμα και μέχρι 20 εκατοστά πρόσθια κάμψη του κορμού.
Είναι γνωστή η εικόνα γυναίκας που προσέρχεται με πόνους στην πλάτη και απώλεια ύψους, κάμψη προς τα εμπρός και παραπονείται ότι ο θώρακάς της ακουμπά στη λεκάνη της σε ακραίες περιπτώσεις.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ
Οι βιοχημικοί δείκτες παρακολούθησης του φαινομένου της οστεοπόρωσης και σαν διάγνωση αλλά και σαν αξιολόγηση της θεραπείας αυτής ώστε να αποφύγουμε τα δυσάρεστα επακόλουθα :κάταγμα σπονδύλου,οσφυαλγία(πόνος στη μέση),ραχιαλγία (πόνος στην ράχη) κλπ χωρίζονται σε δυο ομάδες
1) ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ και
2) ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ
Όπως προαναφέραμε στον οστίτη ιστό γίνεται μια συνεχής "πάλη" παραγωγής και απορρόφησης που όταν γίνεται αρνητική (μετά τα 35) αρχίζει το κόκκαλο και "αδυνατίζει " με κίνδυνο καταγμάτων τα οποία στα μεν κατάγματα σπονδύλων αντιμετωπίζονται πια αναίμακτα με τεχνικές όπως είναι η κυφοπλαστική με ιατρικό τσιμέντο ή η σπονδυλοπλαστική με ιατρικό τσιμέντο ή με έγχυση βιοσυμβατής σιλικόνης δηλαδή κυφοπλαστική-ελαστοπλαστική ή σπονδυλοπλαστική-ελαστοπλαστική στα δε υπόλοιπα οστά πχ διστροχαντήρια κατάγματα μηριαίου με ανοιχτά χειρουργεία ως επί το πλείστον
Α) Δείκτες οστικής παραγωγής
1) οστεοκαλσίνη ορού
2) ολική αλκαλική φωσφατάση
3) οστικό κλάσμα αλκαλικής φωσφατάσης
4) καρβοξυτελικό Προ πεπτίδιο προκολλαγόνου Ι
5) αμινοτελικό προπεπτίδιο προκολλαγόνου τύπου Ι
κλπ.
Β) Δείκτες οστικής απορρόφησης
1) υδροξυπρολίνη ούρων
2) πυριδολίνη( ορού και ούρων)
3) δεοξυπυριδολίνη( ορού και ούρων)
4) αμινοτελικό και καρβοξυτελικό τελοπεπτίδιο κολλαγόνου τύπου Ι
κλπ.
Οστεοπόρωση και απεικόνιση
Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται με την μέθοδο DEXA (Dual energy X-ray Absorptiometry)"διπλής ενέργειας απορροφησιομετρία με ακτίνες Χ" και γίνεται στην οσφυϊκή μοίρα σπονδυλικής στήλης ή στο ισχίο.
Καλό είναι να γίνεται σε όλες τις γυναίκες άνω των 65 ετών,
σε γυναίκες κάτω των 65 εμμηνοπαυσιακές,
σε όλες τις εμμηνοπαυσιακές με κάποιο κάταγμα.
Σε άνδρες που έχουν νόσημα που οδηγεί σε οστεοπόρωση (νεφρική ανεπάρκεια, υπερθυρεοειδισμός, κλπ κάπνισμα, αλκοόλ κλπ).
Καλό είναι να τηρούνται οι οδηγίες (gide lines) από τους αρμόδιους οργανισμούς ώστε να μειωθούν τα κατάγματα σπονδύλων από οστεοπόρωση ακολουθώντας την σωστή φαρμακευτική αγωγή όπου χρειάζεται πριν κάνει την εμφάνιση το
κάταγμα σπονδύλου αλλά και όταν αυτό συμβεί να το προλάβουμε στο στάδιο που μπορεί να αντιμετωπιστεί αναίμακτα διαδερμικά (κυφοπλαστική με ιατρικό τσιμέντο ή σπονδυλοπλαστική με ιατρικό τσιμέντο ή τις νεοτερες με βιοσυμβατή σιλικόνη δηλ. την κυφοπλαστική-ελαστοπλαστική ή την σπονδυλοπλαστική-ελαστοπλαστική).
ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η οστεοπόρωση πριν εκδηλωθεί το κάταγμα του σπονδύλου είναι συνήθως ασυμπτωματική επομένως δεν έχει νόημα ο όρος αυτός της διαφορικής διάγνωσης.
Όταν δημιουργηθεί ένα συμπιεστικό κάταγμα ή σε πιο πρώιμο στάδιο ,αυτό των δοκιδικών καταγμάτων που υπάρχει πόνος είτε αυτός είναι οσφυαλγία (πόνος στη μέση) είτε ραχιαλγία (πόνος στη ράχη) τότε μπορεί να θεωρηθεί λανθασμένα σαν δισκοπάθεια , σπονδυλαρθρίτιδα και γενικά κάποια άλλη πάθηση της σπονδυλικής στήλης .Εδώ η απλή ακτινογραφία η ακόμα καλύτερα η μαγνητική τομογραφία με την ακολουθία stir (καταστολή λίπους) θα μας λύσει το πρόβλημα και παράλληλα θα μας δώσει και στοιχεία για την πόρωση ή όχι στο κάταγμα σπονδύλου στο οποίο αναφερόμαστε.
Κάταγμα σπονδύλου οστεοπορωτικό και αντιμετώπιση με κυφοπλαστική- ελαστοπλαστική ή σπονδυλοπλαστική ελαστοπλαστική <br />
Τι είναι η ελαστοπλαστική;
Η κυφοπλαστική ελαστοπλαστική ή η σπονδυλοπλαστική ελαστοπλαστική είναι νέες αναίμακτες χειρουργικές τεχνικές θεραπείας όταν έχουμε οστεοπορωτικό
κάταγμα σπονδύλου που δημιουργήθηκαν στην Αμερική σαν προσπάθεια αντιμετώπισης των τεχνικών κυφοπλαστικής και σπονδυλοπλαστικής με ιατρικό τσιμέντο.
Η διαφορά και το νέο της τεχνικής αφορά στο υλικό που εμφυτεύεται - εκχύεται μέσα στον σπασμένο σπόνδυλο.
Στην κυφοπλαστική ή σπονδυλοπλαστική με ιατρικό τσιμέντο γίνεται έκχυση ιατρικού τσιμέντου ενώ στην κυφοπλαστική- ελαστοπλαστική ή στην σπονδυλοπλαστική - ελαστοπλαστική γίνεται έκχυση βιοσυμβατής σιλικόνης.
Κατά τ' άλλα οι τεχνικές είναι απόλυτα ίδιες , το μόνο που διαφέρει είναι το υλικό της έγχυσης - εμφύτευσης.
