• Γενικές

1. Πόσο συχνός είναι ο πόνος στην μέση;
Ο πόνος στην μέση (οσφυαλγία) είναι πολύ συχνός. Υπολογίζεται ότι στην ηλικία των 20 ετών περίπου το 50% των ανθρώπων έχει εμπειρία οσφυαλγίας. Στην ηλικία των 60 ετών το ποσοστό αυτό αυξάνει στο 80%. Ανά πάσα στιγμή στον ενήλικο πληθυσμό το 22% των ανδρών και το 30% των γυναικών πάσχουν από οσφυαλγία.

2. Η εντύπωση ότι η συχνότητά του αυξάνεται είναι σωστή και αν ναι, που οφείλεται αυτή η αύξηση;
Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για το αν η συχνότητα του πόνου στη μέση αυξάνεται. Παρόλα αυτά, παρατηρήσεις συνηγορούν στο ότι η αλλαγή του τρόπου εργασίας, κυρίως η καθιστική εργασία και η γενικευμένη χρήση του αυτοκινήτου που χαρακτηρίζουν την εποχή μας σχετίζονται με αύξηση της συχνότητας των επεισοδίων του πόνου στην μέση.

3. Ποιές ομάδες συνήθως προσβάλλει (από άποψη ηλικίας, φύλου, τρόπου ζωής επαγγέλματος κλπ);
Ο πόνος στην μέση μπορεί να προσβάλλει όλες τις ηλικίες. Είναι όμως συχνότερος στις ηλικίες μεταξύ 30 και 60. Σε νεότερα άτομα είναι συνήθως παροδικός ενώ σε μεγαλύτερες ηλικίες είναι συχνότερα χρόνιος. Για την εμφάνιση του ενοχοποιούνται διάφοροι ατομικοί παράγοντες όπως ηλικία, φύλο, κληρονομικότητα και γενική κατάσταση υγείας. Το κάπνισμα είναι επιβαρυντικός παράγοντας. Η παχυσαρκία θεωρείται επιβαρυντικός παράγοντας για την μετάπτωση μιας απλής οσφυαλγίας σε μακροχρόνιο πρόβλημα. Επίσης, έχουν ενοχοποιηθεί εργασιακή παράγοντες όπως χειρωνακτική εργασία, σκύψιμο με στροφή του κορμού, άρση βαριών αντικειμένων για περισσότερο από τα ¾ της βάρδιας, χαμηλός έλεγχος στο αντικείμενο εργασίας, νυχτερινές βάρδιες. Η καθιστική εργασία αποτελεί επίσης επιβαρυντικό παράγοντα. Έχει παρατηρηθεί αυξημένη επίπτωση οσφυαλγίας σε πιλότους ελικοπτέρων, σε οδηγούς λεωφορείων ή φορτηγών και σε χειριστές γεωργικών μηχανημάτων λόγω της έκθεσης του σώματος σε κραδασμούς.

4. Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που προδιαθέτουν την εμφάνιση ή την επιμονή του πόνου;
Επιβαρυντικός παράγοντας τόσο για την εμφάνιση, όσο και για την επιμονή του πόνου στην μέση είναι οι αρνητική ψυχολογική διάθεση, κυρίως το άγχος και η καταθλιπτική διάθεση. Η μονοτονία στην εργασία, όπου ο εργαζόμενος μπορεί να τραυματιστεί πιο έυκολα λόγω της μειωμένης συγκέντρωσης, ευνοεί την ανάπτυξη προβλημάτων στην μέση. Σε περίπτωση οσφυαλγίας, η δυσαρέσκεια προς το επάγγελμα, τον εργοδότη ή τους συναδέλφους είναι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον χρόνο αποθεραπείας και την επάνοδο στην εργασία.
Άλλοι παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί για την μετάπτωση σε χρονιότητα είναι:
α) πεποίθηση ότι ο πόνος στην μέση είναι επικίνδυνος και θα οδηγήσει σε σοβαρή ανικανότητα,
β) η συστηματική αποφυγή δραστηριοτήτων λόγω του φόβου ότι θα εμφανιστεί πόνος και,
γ) η κακή διάθεση, η μελαγχολία και απόσυρση από κοινωνικές δραστηριότητες.
Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο ασθενής με πόνο στην μέση ότι η κίνηση και η δραστηριότητα δεν είναι επιζήμιες. Πρέπει να συμμετέχει ενεργητικά στα προγράμματα αποκατάστασης, παρά να προσδοκά παθητικά την θεραπεία του είτε από φάρμακα είτε από παθητικά φυσικοθεραπευτικά μέσα (π.χ. διαθερμίες, υπερήχους, λέιζερ κλπ).

5. Ποιές είναι οι συνήθεις παθήσεις που προκαλούν προβλήματα στην μέση;
Οι αιτίες της οσφυαλγίας είναι πολλές και αρκετές φορές είναι δύσκολο να καθοριστούν με ακρίβεια. Συνήθως ο πόνος προέρχεται από την εκφύλιση και την μηχανική επιβάρυνση των διαφόρων ανατομικών δομών της σπονδυλικής στήλης. Πιο σημαντικές και συχνές είναι οι παθήσεις του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Ο πόνος που οφείλεται σε πάθηση του δίσκου επιδεινώνεται συνήθως με το σκύψιμο. Είναι συνήθως χειρότερος στην καθιστή θέση και βελτιώνεται με το αργό περπάτημα. Οι πάσχοντες προτιμούν να περπατούν παρά να στέκονται ακίνητοι, αλλά προτιμούν να στέκονται παρά να κάθονται πολύ ώρα. Ο πόνος μερικές φορές αντανακλά στους γοφούς ή στην πλάγια επιφάνεια των μηρών.
Η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, του κεντρικού δηλαδή σωλήνα απ' όπου περνούν τα νεύρα μπορεί να προκαλέσει σημαντικό πόνο στα κάτω άκρα, ιδιαίτερα σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Η πάθηση αυτή γίνεται ολοένα και συχνότερη, καθώς ο μέσος όρος ζωής αυξάνεται και είναι η πιο συχνή αιτία για χειρουργική επέμβαση στη μέση σε άτομα άνω των 65 ετών. Συνήθως η στένωση οφείλεται σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις που προκαλούν πάχυνση των οπισθίων αρθρώσεων και των συνδέσμων. Επίσης η κληρονομικότητα μπορεί να έχει ένα σημαντικό ρόλο στην σπονδυλική στένωση.
Ο πόνος που προκύτει από τις εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης επιδεινώνεται με την σωματική δραστηριότητα, τις αλλαγές στην στάση του σώματος ή την παρατεταμένη παραμονή σε όρθια ή καθιστή θέση. Ανακουφίζεται με την ανάπαυση, ιδιαίτερα όταν ξαπλώνει κάπιος στο κρεβάτι.

6. Ποιά άλλα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν από τις παθήσεις της μέσης;
Η ισχιαλγία (πόνος στο πόδι) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον πόνο στο κάτω άκρο που οφείλεται σε ερεθισμό κάποιας από τις νευρικές ρίζες που σχηματίχουν τα νεύρα. Οι ρίζες αυτές μπορεί να πιέζονται ή να ερεθίζονται στην περιοχή της μέσης και ο πόνος γίνεται αντιληπτός στην περιοχή που καταλήγουν τα νεύρα. Συνήθως επεκτείνεται από τους γοφούς στην οπόσθια επιφάνεια του μηρού και από εκεί στην οπίσθια ή τηνέξω επιφάνεια της κνήμης και μερικές φορές εώς τα δάχτυλα του ποδιού.
Η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα μπορεί να προκαλέσει σημαντικό πόνο στα κάτω άκρα, ιδιαίτερα σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας. Το κύριο χαρακτηριστικό είναι ο πόνος στην περιοχή των γλουτών ή των κάτω άκρων. Ο πόνος δεν είναι συνεχής. Εκλύεται με την βάδιση και αναγκάζει το άτομο να διακόψει το περπάτημα και να καθίσει ή να ακουμπήσει κάπου και να σκύψει λίγο προς τα μπροστά. Η ανακούφιση από τον πόνο σε αυτή τηνστάση είναι συνήθως άμεση. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις μπορεί να αναπτυχθεί ακράτεια ούρων ή αδυναμία ούρησης που συνήθως συνδυάζεται με αναισθησία στην περιοχή των γεννητικών οργάνων καιτου πρωκτού. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται ιππουριδική συνδρομή.

7. Πόσο διαρκεί συνήθως μια κρίση οσφυαλγίας και πόσο συχνά μπορεί να εξελιχθεί σε μακροχρόνιο πρόβλημα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πόνος διαρκεί από μερικές μέρες ως 3-4 εβδομάδες. Όμως περίπου στο 10% των περιπτώσεων μπορεί να διαρκέσει για περισσότερο από τρεις μήνες ή και να γίνει μακροχρόνιο πρόβλημα. Είναι δυνατό να οφείλεται ο πόνος σε σοβαρότερες μη ορθοπαιδικές αιτίες, ένας καρκίνος; Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος μπορεί να οφείλεται σε όγκους που είτε ξεκινούν από την σπονδυλική στήλη ή συχνότερα είναι μεταστατικοί από άλλα όργανα. Άλλες σπάνιες αιτίες είναι οι μικροβιακές λοιμώξεις (π.χ. σπονδυλοδισκίτιδα), οι φλεγμονώδεις αρθρίτιδες (π.χ. αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα) και διάφορες άλλες σπανιότερες παθήσεις. Ο πόνος στην μέση επίσης μπορεί να είναι αντανακλαστικός από παθήσεις των σπλάχνων όπως π.χ καρκίνος παγκρέατος, πέτρες στα νεφρά, προστατίτιδα, διαχωριστικό ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής κ.α. Ο πόνος που οφείλεται σε αυτές τις παθήσεις είναι συνήθως συνεχής , επηρεάζεται ελάχιστε ή καθόλου από την σωματική δραστηριότητα και δεν ανακουφίζεται με την κατάκλιση. Μπορεί να είναι χειρότερος την νύχτα ή νωρίς το πρωί και μπορεί να ξυπνά τον ασθενή από τον ύπνο. Μπορεί να συμοδεύεται από απώλεια βάρους, πυρετό, ή αίσθημα κακουχίας.

8. Όταν υπάρχει οξεία κρίση, θα πρεπειο ασθενής να παραμείνει ακίνητος στο κρεβάτι για ένα διάστημα, ή αντιθέτως να προσπαθεί να κινείται;
Η κίνηση και η δραστηριότητα δεν είναι επιζήμιες για τον ασθενή με πόνο στην μέση. Η ακινητοποίηση έχει αρνητικά αποτελέσματα καθώ παρατείνει την περίοδο αποκατάστασης και αυξάνει την μετάπτωση σε χρονιότητα. Η παραμονή στο κρεβάτι και η ακινησία ανήκουν στο παρελθόν. Σήμερα προτείνουμε την αποφυγή τους. Σε περιπτώσεις πολύ έντονου πόνου κατά τις κινήσεις, μπορούμε να επιτρέψουμε την βραχυχρόνια παραμονή στο κρεβάτι, η οποία δενθα πρέπει να υπερβαίνει τις 2 με 3 ημέρες. Οι ασθενείς που επιστρέφουν στις δραστηριότητές τους γρήγορα, παρά τον πόνο τους, έχουν συνήθως ταχύτερη αποκατάσταση.

9. Ποιά είναι η συντηρητική αντιμετώπιση των περιπτώσεων με χρόνιο πόνο στην μέση;
Στο πρόσφατο παρελθόν η συντηρητική αγωγή στηριζόταν στην αντίληψη ότι ο πόνος λειτουργεί σαν οδηγός για την εκτέλεση των διαφόρων δραστηριοτήτων. Αν κάποια άσκηση ή δραστηριότητα αυξάνει τον πόνο, θα πρέπει να αποφεύγεται, μια που ο πόνος στην περίπτωση αυτή θεωρείται ως προειδοποιητικό σημείο. Η προσέγγιση αυτή όμως μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο αδράνειας, ανικανότητας και συνεχούς πόνου. Μια από τις ενδιαφέρουσες καινοτομίες στην φροντίδα των προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης είναι η διαπίστωση ότι τα άτομα με χρόνιο πόνο στην μέση μπορούν να επανέλθουν σε ένα απδεκτό επίπεδο λειτουργικότητας και άνεσης με την συστηματική άσκηση και την αλλαγή στην συμπεριφορά και τις αντιλήψεις τους.
Σήμερα, ολοένα και περισσότερα κέντρα αποκατάστασης σε όλο τον κόσμο, προτρέπουν στην εκτέλεση ασκήσεων αψηφώντας την ένταση του πόνου. Στη διάρκεια των προγραμμάτων αυτών οι άνθρωποι με χρόνιο πόνο προτρέπονται να αλλάξουν τις αντιλήψεις τους για τον πόνο στην μέσηκαι την σωματική δραστηριότητα και να ξεπεράσουν τους φόβους τους για την κίνηση. Αψηφώντας τον πόνο, τα άτομα που πάσχουν από χρόνια προβλήματα στην μέση μπορούν να επανακτήσουν τις λειτουργικές τους ικανότητες και σταδιακά να γίνονται όλο και περισσότερο ικανά να εκτελούν με άνεση τις καθημερινές τους δραστηριότητες. Οι ασθενείς λαμβάνουν οδηγίες να σταματήσουν να ανησυχούν μήπως προκαλέσουν ζημιά στην μέση τους. Τονίζεται η άποψη ότι η εκτέλεση των φυσιολογικών καθημερινών δραστηριοτήτων, δεν βλάπτει την σπονδυλική τους στήλη. Ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν την μέση τους ελεύθερα, σκύβοντας, σηκώνοντας βάρος και χρησιμοποιώντας την με τον τρόπο που επιτάσσει η φύση. Για να είναι περισσότερο αποδοτικά, τα προγράμματα αποκατάστασης χρησιμοποιούν συνδυασμούς γνωσιακής ψυχολογικής θεραπείας και συστηματικής άσκησης.

10. Εναλλακτικές θεραπείες (χειροπρακτική, βελονισμός, μασάζ κ.α.) μπορεί να προσφέρουν ή αντιθέτως να βλάψουν;
Η χειροπρακτική, όταν εκτελείται από διπλωματούχους θεραπευτές μπορεί να είναι αποδοτική συνήθως σε περιπτώσεις ενός επεισοδίου πόνου στη μέση ή στο πόδι. Δεν έχει όμως θέση σε χρόνια προβλήματα τις πιο πολλές φορές. Ο βελονισμός μπορεί να ανακουφίσει παροδικά τον πόνο σε μερικές περιπτώσεις. Με παρόμοιο τρόπο, το μασάζ, οι διαθερμίες, οι υπέρηχοι, τα λέιζερ κ.α. μπορούν να προσφέρουν παροδική ανακούφιση, χωρίς όμως να παρέχουν ουσιαστικό θεραπευτικό αποτέλεσμα συνήθως και πάντα ανάλογα με τη βαρύτητα του κάθε περιστατικού.

11. Πότε συνιστάται η χειρουργική θεραπεία;
Η χειρουργική επέμβαση στην σπονδυλική στήλη δεν απευθύνεται σε όλα τα άτομα που έχουν χρόνιο πόνο στην μέση. Είναι η τελευταία επιλογή, όταν οι συντηρητικές μέθοδοι δεν αποδίδουν. Ο ασθενής συμμετέχει ενεργά στην λήψη της απόφασης για το χειρουργείο, λαμβάνοντας υπόψη τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα, τα οφέλη και τους κινδύνους από μια επέμβαση. Βέβαια υπάρχουν και περιπτώσεις που μια επέμβαση μπορεί να είναι επείγουσα, όπως για παράδειγμα σε μια επιδεινούμενη παράλυση, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει περιθώριο για σωστή ενημέρωση και προετοιμασία. Αν κάποιος αποφασίσει να προχωρήσει, πρέπει να αισθάνεται σίγουρος για την απόφασή του, ώστε να έχει θετική προσέγγιση προς την διαδικασία, με ρεαλιστικούς στόχους και με γνώση των δυνατοτήτων της εγχείρησης. Η ανάρρωση θα ενισχυθεί σημαντικά αν υπάρχει θετική στάση.

12. Τι είναι μεσοσπονδύλιος δίσκος;
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι ένας ελαστικός δίσκος που βρίσκεται ανάμεσα στα σώματα των σπονδύλων παίζοντας τον ρόλο του αμορτισέρ και επιτρέποντας τις κινήσεις κάμψης & έκτασης της σπονδυλικής στήλης.

13. Τι είναι κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου;
Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από ένα εξωτερικό περίβλημα που περιέχει στο εσωτερικό ένα υλικό σαν gel, τον πηκτοειδή πυρήνα. Σε κάποιες περιπτώσεις μέρος του πυρήνα, μπορεί να πεταχτεί προς τα έξω δια μέσου αδυνάτων σημείων του περιβλήματος σχηματίζοντας κήλη

14. Τι είναι οσφυαλγία και τι ισχιαλγία (πόνος στο πόδι) και που οφείλονται;
Με τον όρο οσφυαλγία εννοούμε τον πόνο στην μέση, ενώ ισχιαλγία (πόνος στο πόδι) ονομάζεται ο πόνος στο κάτω άκρο, που οφείλεται σε πίεση του ισχιακού νεύρου και έχει και την αντίστοιχη κατανομή. Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι το συχνότερο αίτιο οσφυαλγίας & ισχιαλγίας (πόνου στο πόδι) σε άτομα νεαρής ηλικίας και μέσης ηλικίας.

15. Τι σημαίνει σπονδυλική αστάθεια;
Σπονδυλική αστάθεια είναι η έλλειψη σταθερότητας και η μη φυσιοολογική κίνηση μεταξύ συο παρακείμενων σπονδύλων. Αποτελεί συχνό αίτιο χρόνιας οσφυαλγίας και οδηγεί σε σταδιακή καταστροφή της άρθρωσης μεταξύ των σπονδύλων.

16. Τι είναι σπονδυλοαρθρίτιδα;
Σπονδυλοαρθρίτιδα ονομάζεται η καταστροφή των αρθρώσεων μεταξύ δυο παρακείμενων σπονδύλων. Είναι συχνή σε ασθενείς προχωρημένης ηλικίας και αποτελεί συχνό αίτιο χρόνιας οσφυαλγίας καθώς και σπονδυλικής στένωσης.

17. Τι σημαίνει σπονδυλική στένωση;
Σπονδυλική στένωση ονομάζεται η στένωση του νωτιαίου σωλήνα, του σωλήνα δηλαδή που σχηματίζεται από τους σπονδύλους, μέσα από τον οποίο περνούν τα νεύρα που δίνουν αίσθηση και κίνηση στα χέρια και τα πόδια μας. Η στένωση μπορεί να εντοπίζεται στον αυχένα, τον θώρακα ή την μέση μας και ανάλογα με την εντόπισή της δημιουργεί μουδιάσματα και αδυναμία στα άνω και/ή κάτω άκρα μας.

18. Τι είναι αυχενική μυελοπάθεια;
Αυχενική μυελοπάθεια είναι το αποτέλεσμα της σπονδυλικής στένωσης στην περιοχή του αυχένα. Προκαλεί σοβαρά συμπτώματα αδυναμίας, αιμωδιών, αστάθειας και στατικότητας τόσο στα άνω όσο και στα κάτω άκρα.

19. Οι γονείς μου έχουν κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου. Έχω αυξημένες πιθανότητες να αποκτήσω κι εγω;
Η κληρονομική προδιάθεση έχει βρεθεί ότι παίζει ρόλο στην εμφάνιση της κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου. Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι το κάπνισμα, η καθιστική ζωή και η συχνή άρση βαρών.

20. Έχω οστεοπορωτικά κατάγματα σπονδυλικής στήλης. Τί είναι αυτό;
Οστεοπορωτικά κατάγματα ονομάζουμε την καθίζηση των σπονδυλικών σωμάτων η οποία δημιουργείται με ελάχιστη ή και καθόλου βία (χωρίς δηλαδή να χτυπήσουμε) και να οφείλεται σε βαριά οστεοπόρωση. Έχουν σαν αποτέλεσμα τον πόνο και την κύφωση, το καμπούριασμα δηλαδη του ασθενούς.

21. Έχω οξεία οσφυαλγία-Ισχιαλγία. Κινδυνέυω να μείνω παράλυτος;
Σε ακραίες περιτπτώσεις, οι οποίες δεν είναι όμως και εντελώς απίθανες, η ισχιαλγία (πόνος στο πόδι) που οφείλεται σε μια μεγάλη κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να συνδυάζεται με σοβαρή πίεση νεύρων και να προκαλεί προσωρινή ή αν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα μόνιμη παράλυση συγκεκριμένων μυών. Στοιχεία που θα πρέπει να μας ανησυχήσουν είναι το έντονο μούδιασμα ή η μειωμένη δύναμη ενός μυός.

22. Τι είναι η ιππουριδική συνδρομή;
Επίσης, η εμφάνιση διατεραχών στην ούρηση ή η ακράτεια ούρων ή κοπράνων που ονομάζεται ιππουριδική συνδρομή, αποτελεί καμπανάκι για επείγουσα αντιμετώπιση.

23. Έχω οξεία οσφυαλγια-Ισχιαλγία. Υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία;
Η φαρμακευτική θεραπεία που χορηγείται έχει ως στόχοι να καταπραυνει τον ερεθισμό του νεύρου που προκαλεί πόνο. Δεν μπορεί όμως να αντιμετωπίσει την αιτία του προβλήματος που είναι συνήθως η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου.

24. Πότε αντιμετωπίζεται χειρουργικά η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου;
Μια κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου αντιμετωπίζεται χειρουργικά εάν ο πόνος επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα παρά την συντηρητική θεραπεία ή αν πιέζει τα νεύρα προκαλώντας μείωση της λειτουργίας τους.

25. Ποια η διαφορά της ενδοσκοπικής δισκεκτομής από τη μικροδισκεκτομή;
Η ενδοσκοπική δισκεκτομή διενεργείται με χρήση ενδοσκοπίου ενώ η μικροδισκεκτομή με χρήση κατά κανόνα μικροσκοπίου.

26. Τί είναι κυφοπλαστική;
Πέρα από την σπονδυλοδεσία, και άλλα είδη επεμβάσεων μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσω λεπτών σωλήνων όπως η κυφοπλαστική, που είναι μια σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης οστεοπορωτικών καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης. Η επέμβαση γίνεται με δύο μικρές τομές ενός εκατοστού για κάθε σπόνδυλο. Μέσω των σωλήνων εισάγεται στο σπόνδυλο ένα ειδικό μπαλόνι, το οποίο καθώς φουσκώνει διορθώνει το σχήμα του σπασμένου σπονδύλου. Το κενό που δημιουργείται μετά το ξεφούσκωμα του μπαλονιού γεμίζει με ακρυλικό τσιμέντο και έτσι το σπονδυλικό σώμα ενισχύεται και σταθεροποιείται. Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο συνήθως για μία ημέρα. Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες είναι άμεση και η ανακούφιση από τον πόνο θεαματική.

28. Τί είναι αντικατάσταση μεσοσπονδυλίου δίσκου (τεχνητός μεσοσπονδύλιος δίσκος);
Είναι η αντικατάσταση ενός κατεστραμμένου-εκφυλισμένου μεσοσπονδυλίου δίσκου από ειδικό εμφύτευμα (το οποίο διαθέτει κινητικότητα, είναι δηλαδή μια ειδική κατασκευή και ονομάζεται τεχνητός μεσοσπονδύλιος δίσκος) που επιτρέπει την κίνηση μεταξύ δυο σπονδύλων και τείνει να προσομοιάσει τις ιδιότητες του φυσιολογικού μεσοσπονδυλίου δίσκου. Κάποιες φορές λανθασμένα αναφέρεται ως αντικατάσταση δίσκου το εμφύτευμα (το οποίο δεν διαθέτει κίνηση όπως ο τεχνητός μεσοσπονδύλιος δίσκος) που τοποθετείται μεταξύ των δύο σπονδύλων και που σκοπό έχει την σπονδυλοδεσία-fusion αυτών.

29. Ποια η φιλοσοφία της μικροεπεμβατικής χειρουργικής σπονδυλικής στήλης;
Η μικροεπεμβατική χειρουργική έχει ξεκινήσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, μετά από μακροχρόνια έρευνα. Η φιλοσοφία είναι να δοθεί το καλύτερο αποτέλεσμα στον ασθενή με την λιγότερο επεμβατική πράξη.

30. Τι είναι η θερμική δακτυλιοπλαστική;
Θερμική δακτυλιοπλαστική είναι η επιδιόρθωση τρόπον τινά του κατεστραμμένου ινώδους δακτυλίου δηλαδή του περιβλήματος μεσοσπονδυλίου δίσκου το οποίο είναι και ένα από τα αίτια (μέρος της αλυσίδας δηλαδή των γεγονότων: αφυδάτωση-εκφύλιση του μεσοσπονδυλίου δίσκου με αποδιοργάνωση του πηκτοειδούς πυρήνα και ρήξη των πετάλων του ινώδους δακτυλίου κλπ.)που οδηγούν στην αποδιοργάνωση του μεσοσπονδυλίου δίσκου με τα άσχημα επακόλουθα της κήλης, της αστάθειας, που επιφέρουν τον πόνο στην μέση (οσφυαλγία), ή τον πόνο στο πόδι (ισχιαλγία) κλπ.

31. Πως επιτυγχάνεται η θερμική δακτυλιοπλαστική;
Με την χρήση ειδικού μηχανήματος ραδιοσυχνοτήτων το οποίο εισάγεται δια του ενδοσκοπίου μέσα στο μεσοσπονδύλιο δίσκο και με την θερμότητα που παράγει δραστηριοποιεί και διατείνει τις ίνες του κολλαγόνου από τις οποίες αποτελείται ο ινώδης δακτύλιος με σκοπό να γεφυρώσει κατά το δυνατόν το χάσμα (σκίσιμο), την τρύπα δηλαδή που έχει δημιουργηθεί.

32. Τι είναι συσκευή ραδιοσυχνοτήτων;
Είναι ένα ειδικό λεπτό εργαλείο το οποίο εισάγεται δια του ενδοσκοπίου και παράγει ραδιοκύματα (ηλεκτρομαγνητική ταλάντωση) που αυτά με την σειρά τους προκαλούν θερμότητα με έναν μηχανισμό εντελώς καινούριο και εξειδικευμένο επιδρώντας στο κυτταρόπλασμα των κυττάρων και θερμαίνουν την περιοχή στην οποία επιδρούν. Να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί-δημιουργηθεί λεπτότερα ηλεκτρόδια ραδιοσυχνοτήτων που μπορούν να διέλθουν μέσω ειδικής βελόνας ή μικροεργαλείων μέσα στο μεσοσπονδύλιο δίσκο υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση όπως και ηλεκτρόδια ραδιοσυχνοτήτων δίκην βελόνης τα οποία τα ίδια διέρχονται δια του δέρματος στην περιφέρεια του αρθρικού θυλάκου (σπονδυλικών αρθρώσεων, αρθρώσεων γόνατος, ισχίου κλπ.) προς απονεύρωση αυτών των θυλάκων.


34. Πόσο διαρκεί η εκπαίδευση-εξειδίκευση ενός χειρουργού σπονδυλικής στήλης στην ελάχιστα επεμβατική χειρουργική αυτής MISS;
Κατά τη γνώμη μας δεν τελειώνει ποτέ. Πάντα ο χειρουργός σπονδυλικής στήλης βρίσκεται υπό συνεχή εκπαίδευση-εξειδίκευση ανανεώνοντας και εμπλουτίζοντας τις εμπειρίες του μέσα από τη δουλειά τη δική του, των συναδέλφων του και των εκπαιδευτών του. Από το 2008 η ομάδα μας βρίσκεται σε συνεχή εκπαίδευση-εξειδίκευση στην ελάχιστα επεμβατική χειρουργική σπονδυλικής στήλης MISS και δημιουργώντας τη δική της ομάδα MISS - Μπενάρδος, όπως και άλλοι συνάδελφοι στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό προσπαθούν μέσω των δικών τους ομάδων να γίνονται όλο και καλύτεροι στον ιδιαίτερο αυτό τομέα και να δίνουν την καλύτερη δυνατή λύση με το όσο το δυνατόν μικρότερο χειρουργείο.

35. Τι σχέση έχει η Δισκοπλαστική με έκχυση δισκογέλης (discogel) με την ελαστοπλαστική;
Είναι τελείως διαφορετικά πράγματα η μεν δισκοπλαστική αφορά τον μεσοσπονδύλιο δίσκο η δε ελαστοπλαστική αφορά το σώμα του σπονδύλου.

36. Στις τεχνικές της δισκοπλαστικής (discogel) και της ενδοσκοπικής χειρουργικής ο ασθενής παίρνει εξιτήριο την ίδια μέρα;
Στις παραπάνω τεχνικές ο ασθενής ιατρικώς δύναται να λάβει εξιτήριο την ίδια μέρα, εκτός αν συντρέχουν λόγοι γραφειοκρατικοί (ασφάλιση, συμβάσεις κλινικών κλπ.) Από ιατρικής άποψης ο ασθενής μετά την πράξη επιστρέφει στο θάλαμο του και μετά την πάροδο 1-2 ωρών, ώστε να συνέλθει από την νευροληπτοαναλγησία (μέθη), μεταβαίνει στην οικία του.

37. Τι σημαινει MISS;
Σημαίνει ελάχιστα επεμβατική χειρουργική σπονδυλικής στήλης (MISS: minimal invasive spine surgery) και χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια στο εξωτερικό, αλλά και στην Ελλάδα, από το 2008 από την ομάδα μας και από άλλες ομάδες που έχουν εκπαιδευτεί στις χειρουργικές τεχνικές αυτές.

38. Ποιες οι δραστηριότητες του ασθενούς μετά την σπονδυλοδεσία;
Ανάλογα με το είδος σπονδυλοδεσίας (κλειστή δηλ. διαδερμική, ανοιχτή με αποσυμπίεση ή χωρίς κλπ.) και την έκτασή της (ένα ή περισσότερα επίπεδα επίπεδο θεωρούμε δυο διαδοχικούς σπονδύλους) την ηλικία του ασθενούς και την γενικότερη κατάστασή του καθορίζονται και οι οδηγίες-συστάσεις. Καλό είναι μέχρι την πρώτη επανεξέταση με την ακτινογραφία ελέγχου στον πρώτο μήνα ή στις έξι εβδομάδες να αποφεύγονται οι έντονες δραστηριότητες και βαριά σωματική εργασία. Μετά την επανεξέταση και την ακτινογραφία ελέγχου επαναπροσδιορίζονται οι οδηγίες-συστάσεις.

39. Η ενδοσκοπική δισκεκτομή με ή χωρίς τρηματεκτομή απαιτεί νοσηλεία του ασθενούς και ποσό;
Κατά κανόνα οι ασθενείς παίρνουν εξιτήριο λίγες ώρες μετά την διενέργεια της επέμβασης. Aν συντρέχουν λόγοι γραφειοκρατίας (ασφαλιστική κάλυψη κλπ.) είναι δυνατόν να παραμείνει ο ασθενής ένα βράδυ.

40. Πότε χειρουργείται ένας ασθενής στην σπονδυλική του στήλη;
Ένας γενικός κανόνας είναι αφού έχουν δοκιμαστεί πρώτα οι συντηρητικές μέθοδοι θεραπείας (φυσικοθεραπεία κλπ.) χωρίς αποτέλεσμα, εκτός φυσικά από περιπτώσεις πού πρέπει να επέμβουμε άμεσα όπως για παράδειγμα η ιππουριδική συνδρομή και γενικά καταστάσεις στις οποίες την αναγκαιότητα της επέμβασης θα κρίνει πάντα ο ειδικός ιατρός που ασχολείται με την σπονδυλική στήλη είτε Ορθοπαιδικός είτε νευροχειρουργός είναι αυτός.

41. Κατά την ενδοσκοπική τρηματεκτομή γίνεται εκτομή όλου του τρήματος;
Όχι γίνεται μια διεύρυνση του τρήματος και εκτομή του τμήματος του οστού που πιέζει περισσότερο το νεύρο. Κατ' ουσίαν γίνεται μια τρηματοπλαστική, μια διάνοιξη-διεύρυνση του τρήματος.

42. Τι σχέση έχει η ενδοσκοπική τρηματεκτομή (foraminectomy) με την ενδοσκοπική τρηματοτομή (foraminotomy);
Πολλές φορές περιγράφουν το ίδιο πράγμα δηλαδή την αφαίρεση (με την βοήθεια του ενδοσκοπίου του ειδικά κατασκευασμένου για επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης) μικρού ή μεγάλου τμήματος οστού που σχηματίζει το τρήμα (foramina), δηλαδή την οπή (τρήμα) από την οποία διέρχεται-εξέρχεται το νεύρο (ρίζα), με αποτέλεσμα την διεύρυνση (δημιουργία χώρου) αυτού (του τρήματος), σε περιπτώσεις στένωσης αυτού δηλαδή του τρήματος από οστίτη ιστό. Έτσι καταφέρνουμε την άρση της πίεσης επί του νεύρου (με την δημιουργία χώρου όπως προαναφέρθει μετά την αφαίρεση του τμήματος του οστού που πιέζει). Άλλες φορές περιγράφεται και σαν τρηματοπλαστική ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που δεν γίνεται μεγάλη εκτομή οστού αλλά διεύρυνση αυτού (τρήματος) με ειδικά γλύφανα (κορωνοειδείς οστεοτόμους) που τρίβουν (reaming) το κόκκαλο με αποτέλεσμα την δημιουργία μεγαλύτερου χώρου και μείωσης της πίεσης επί του νευρικού ιστού. Τα παραπάνω αναφέρονται κυρίως στις στενώσεις τρημάτων της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης στην ενδοσκοπική χειρουργική της οποίας (οσφυϊκής μοίρας)έχει εμπειρία η ομάδα μας.

43. Τι σημαίνει Κυφοπλαστική;
Κυφοπλαστική είναι η προσπάθεια ανάταξης της κυφωτικής παραμόρφωσης ενός κατά κύριο λόγο κατεαγότος (σπασμένου) σπονδύλου με την έκπτυξη (ανάπτυξη-φούσκωμα) ειδικών μπαλονιών με χρήση νερού και κατά συνέπεια υδροστατικής πίεσης δημιουργώντας ταυτόχρονα μια κοιλότητα η οποία πληρούται με ιατρικό τσιμέντο ή βιοσυμβατή σιλικόνη (Ελαστοπλαστική). Δεν σημαίνει επ ουδενί ότι έτσι μπορεί να διορθωθεί η κύφωση (ως πάθηση) της θωρακικής (κατά κύριο λόγο) μοίρας της σπονδυλικής στήλης πράγμα το οποίο επιτυγχάνεται είτε με τη χρήση ειδικών κηδεμόνων σε μικρή ηλικία του ασθενούς είτε επεμβατικά με σπονδυλοδεσία κατά κύριο λόγο επίσης σε μικρή ηλικία του ασθενούς, ή ακόμα και σε μεγαλύτερη πράγμα το οποίο καθορίζεται από πολλούς παράγοντες πχ. συμπτωματολογία, μοίρες κύφωσης κλπ.

44. Από ποια συνθετικά λέξεων παράγεται η λέξη: endolif και τι σημαίνει;
Endo: από τη λέξη endoscopic, endoscopy κλπ. και υπονοεί τη χρήση ενδοσκοπίου.
l: lumbar που σημαίνει οσφύς
i: interbody δηλαδή διασωματική
f: fusion δηλαδή σύντηξη-σπονδυλοδεσία
Καλείται ενδοσκοπικά υποβοηθούμενη οσφυϊκή διασωματκή σπονδυλοδεσία και αρκετές φορές χάρη συντομίας καλείται ενδοσκοπική σπονδυλοδεσία.


45. Μετά από μία επέμβαση σπονδυλικής στήλης πότε μπορεί να εργαστεί ο ασθενής;
Ανάλογα το είδος της επέμβασης (ελάχιστα επεμβατική χειρουργική, κλασική χειρουργική κλπ.),το είδος της πάθησης, τη γενικότερη κατάσταση του κάθε ασθενούς και την ηλικία αυτού, οι οδηγίες εξατομικεύονται. Ένας χρήσιμος γενικός κανόνας όχι μόνο όσο αφορά την επάνοδο στην εργασία (πάντα ανάλογα και με το είδος αυτής:βαριά σωματική εργασία ή υπάλληλος γραφείου) αλλά και γενικότερα με τις δραστηριότητες, καθημερινές κλπ. είναι ο εξής: τις πρώτες 6 εβδομάδες μέχρι δηλαδή να γίνει η πρώτη κατά κανόνα επανεξέταση καλό είναι να αποφεύγεται η έντονη σωματική δραστηριότητα, η παρατεταμένη ορθοστασία, η άρση μεγάλου βάρους και όπως προαναφέραμε οδηγίες που δίνονται από τον θεράποντα πάντα κατά περίπτωση.

46. Πότε παίρνει εξιτήριο ο ασθενής μετά την Δισκοπλαστική (discogel);
Κατά κανόνα την ίδια ημέρα μπορεί να πάρει εξιτήριο, εκτός αν ειδικοί λόγοι (γενικότερη κατάσταση ασθενούς κλπ.) επιβάλλουν παραμονή στην κλινική.

47. Πότε παίρνει εξιτήριο ο ασθενής μετά από ενδοσκοπική χειρουργική σπονδυλικής στήλης;
Κατά κανόνα την ίδια ημέρα μπορεί να πάρει εξιτήριο, εκτός αν ειδικοί λόγοι (γενικότερη κατάσταση ασθενούς κλπ.) επιβάλλουν παραμονή στην κλινική.


48.Τι είναι η πυρηνοπλαστική με ραδιοσυχνότητες?
Είναι μια τεχνική κατά την οποία ,υπό νευροληπτοαναλγησία (μέθη) και τοπική αναισθησία και υπό ακτινολογική (c-arm) καθοδήγηση εισάγεται μέσα στον εκφυλισμένο μεσοσπονδύλιο δίσκο ειδικό ηλεκτρόδιο ραδιοσυχνοτήτων προς εξάχνωση και κατά συνέπεια μείωση- συρρίκνωση του τμήματος του πηκτοειδούς πυρήνα που έχει δημιουργήσει την δισκοκήλη με αποτέλεσμα την μείωση της πίεσης επί του νευρικού ιστού και την καταπολέμηση των συμπτωμάτων.

49.Πότε παίρνει εξιτήριο ένας ασθενής μετά από δισκοπλαστική - πυρηνοπλαστική με ραδιοσυχνότητες(rf)?
Κατά κανόνα την ίδια μέρα μπορεί να πάρει εξιτήριο, εκτός αν ειδικοί λόγοι (γενικότερη κατάσταση ασθενούς κλπ)επιβάλλουν παραμονή στην κλινική.

50. Μπορούν όλες οι παθήσεις της σπονδυλικής στήλης να αντιμετωπιστούν με αναίμακτο επεμβατικό τρόπο;
Όχι, υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να διενεργηθεί κλασικό ανοιχτό χειρουργείο που απαιτείται μετάγγιση αίματος. Οι νέες τεχνικές που επιτρέπουν στο χειρουργό να διενεργήσει αναίμακτα μια επέμβαση σπονδυλικής στήλης έχουν τις ανάλογες ενδείξεις. Ένας χειρουργός που ασχολείται με την σπονδυλική στήλη είναι σε θέση να κρίνει ποια περίπτωση μπορεί να αντιμετωπιστεί με αναίμακτες τεχνικές και ποια χρήζει μετάγγισης αίματος. Γι' αυτό και στην τελευταία περίπτωση δηλαδή στις επεμβάσεις που χρήζουν μετάγγισης αίματος ζητείται κατάθεση αίματος στις αντίστοιχες αιμοδοσίες, από το περιβάλλον του ασθενούς ενώ στην πρώτη περίπτωση δηλαδή στις αναίμακτες επεμβάσεις αυτό δεν ζητείται. Με την εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνογνωσίας έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των περιπτώσεων της χειρουργικής της σπονδυλικής στήλης που αντιμετωπίζονται αναίμακτα δηλαδή χωρίς μετάγγιση αίματος.

51. Aπό τι τομή (μέγεθος) δέρματος διενεργείται η ενδοσκοπική δισκεκτομή;
Η τομή είναι μικρή, της τάξης του εκατοστού (0,5-0,7 με 0,8cm είναι κατά μέσο όρο το εύρος των μικροεργαλείων: διαστολείς (dilators), σωλήνες - μανίκια εργασίας (working sleeves), ενδοσκόπια κλπ. ). Είναι δηλαδή τόση όση απαιτείται, ανάλογα με την εργαλειοσειρά, προκειμένου να διέλθουν δια του δέρματος τα μικροεργαλεία για την επέμβαση. Έτσι δεδομένης και της ελαστικότητας του δέρματος από πολύ μικρή τομή όπως προαναφέραμε μπορεί να διενεργηθεί η επέμβαση.

52. Με την διενέργεια δισκοπλαστικής μπορεί να αποφευχθεί ένα χειρουργείο σπονδυλικής στήλης;
Τα αποτελέσματα μιας επιτυχημένης δισκοπλαστικής (είτε με έγχυση ενδοδισκικής γέλης, είτε με χρήση ραδιοσυχνοτήτων ενδοδισκικά) είναι ισοδύναμα με τα αποτελέσματα ενός επιτυχημένου χειρουργείου δισκεκτομής (κατα κύριο λόγο) και έτσι μπορεί το τελευταίο (δηλαδή το χειρουργείο) να αποφευχθεί.

53. Τι σημαίνει αποφυγή χειρουργείου ή χωρίς χειρουργείο, υπάρχει διαφορά μεταξύ των λέξεων: χειρουργείου και επέμβασης?
Κατά κανόνα στην συνείδηση των ανθρώπων η λέξη χειρουργείο σημαίνει τομή με νυστέρι στο δέρμα και στη συνέχεια χρήση εργαλείων μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Στον τομέα της σπονδυλικής στήλης τέτοιες χειρουργικές επεμβάσεις είναι για παράδειγμα: η δισκεκτομή (ανοιχτή δισκεκτομή, μικροδισκεκτομή, ενδοσκοπική δισκεκτομή κλπ.), η σπονδυλοδεσία (ανοιχτή, διαδερμική κλπ.)...κλπ. Υπάρχουν και τεχνικές (επεμβάσεις, με την έννοια του όρου) που διενεργούνται, χωρίς νυστέρι και τομή, δια βελόνας μέσω της οποίας εγχέονται ουσίες όπως για παράδειγμα η δισκογέλη (discogel) κατά την διενέργεια της δισκοπλαστικής με discogel, ή διά της οποίας (βελόνας) διέρχονται λεπτά ηλεκτρόδια (πχ εκπομπής ραδιοσυχνοτήτων rf) όπως για παράδειγμα στην διενέργεια της δισκοπλαστικής rf πυρηνοπλαστικής με χρήση ραδιοσυχνοτήτων. Οι δυο τελευταίες δηλ. η δισκοπλαστική με discogel ή η δισκοπλαστική rf πυρηνοπλαστική μπορούν να επιφέρουν το ίδιο αποτέλεσμα με το χειρουργείο (την χειρουργική επέμβαση για να ακριβολογούμε) της δισκεκτομής, χωρίς να είναι δισκεκτομή (εκτομή του δίσκου, που υποδηλώνει καθαρά χειρουργική πράξη κατά κύριο λόγο).
Μια επιτυχημένη λοιπόν δισκοπλαστική για παράδειγμα μπορεί να λύσει το πρόβλημα της δισκοκήλης (με εξάχνωση, συρρίκνωση κλπ., αυτής, δηλ. της δισκοκήλης) και έτσι να αποφευχθεί η εκτομή αυτής (της δισκοκήλης) με τη διενέργεια χειρουργείου (π.χ. δισκεκτομής), δηλ. να δοθεί λύση στο πρόβλημα χωρίς χειρουργείο δεδομένου ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί χειρουργείο (χειρουργική επέμβαση για να ακριβολογούμε, μιας και ετυμολογικά χειρουργείο σημαίνει ο χώρος που διενεργούνται οι πράξεις αυτές), μια τεχνική που διενεργείται δια βελόνης.
Ο λόγος που γίνονται στην αίθουσα του χειρουργείου οι τεχνικές που προαναφέραμε δηλ. οι τεχνικές δια βελόνης (δισκοπλαστική- rf-discogel) είναι κατά κανόνα η χρήση του ακτινοσκοπικού - ακτινολογικού μηχανήματος (c-arm) και οι άσηπτες συνθήκες.
Να παρουσιάσουμε επίσης κάποια ετυμολογικά στοιχεία
Ρήμα: Χειρουργέω-χειρουργώ
από το χείρ (χέρι) και έργο,
με την χρήση των χεριών κάποιος απεργάζεται τι (δηλ. κάτι)
Επέμβαση: είναι μια ενέργεια εκούσια που σαν σκοπό έχει την αλλαγή μιας κατάστασης
Ρήμα: επεμβαίνω (επί και εμβαίνω: εν και βαίνω)
Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε κατά κάποιο τρόπο ότι όλα τα χειρουργεία είναι επεμβάσεις, ενώ όλες οι επεμβάσεις δεν είναι χειρουργεία, σύμφωνα με την ετυμολογία των λέξεων.

54. Η ενδοδισκική γέλη (gel)-discogel και ενδοδισκική γέλη (gel)-absolute gel είναι το ίδιο πράγμα;
Όχι είναι δύο διαφορετικά πράγματα, βασίζονται και τα δύο περίπου στην ίδια φιλοσοφία, όπως έχει αναφερθεί σε άλλα σημεία της ιστοσελίδας μας, το discogel είναι μια ενδοδισκική γέλη (gel), to absolute gel είναι επίσης μία ενδοδισκική γέλη (gel), έχουν δημιουργηθεί όμως από διαφορετικές ομάδες επιστημόνων, η δε ενδοδισκική γέλη (gel)-absolute gel είναι η νέα ενδοδισκική γέλη (gel) που έχει δημιουργηθεί από επιστήμονες του εξωτερικού και η οποία εγχέεται όπως και η ενδοδισκική γέλη (gel)- discogel δια βελόνης στον μεσοσπονδύλιο δίσκο.

55. Ποια ενδοδισκική γέλη χρησιμοποιείται στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης;
Μέχρι πρότινος χρησιμοποιείτο τουλάχιστον από την ομάδα μας όπως και από άλλες ομάδες διεθνώς η ενδοδισκική γέλη discogel. Μετά την αναφορά - note - σημείωση στο ενημερωτικό έντυπο της κατασκευάστριας εταιρείας του discogel για μη ύπαρξη πια της ένδειξης για την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης στην Ε.Ε.(EU), χρησιμοποιείται η νέα ενδοδισκική γέλη absolute gel στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης από την ομάδα μας όπως και στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης στην οποία οσφυϊκή μοίρα η ομάδα μας δύναται να χρησιμοποιεί και την ενδοδισκική γέλη discogel.

56. Ο όρος προεγχειρητικά ή μετεγχειρητικά γιατί χρησιμοποιείται και στις περιπτώσεις των επεμβάσεων που δεν είναι κανονικά χειρουργεία;
Λόγω της σχεδόν πάγιας χρήσης του όρου προ και μετεγχειρητικά από την ιατρική κοινότητα.

57. Οι οδηγίες μετά την έγχυση της ενδοδισκικής γέλης (gel) absolute gel είναι διαφορετικές από τις οδηγίες μετά την έγχυση της ενδοδισκικής γέλης (gel) (discogel);
Επειδή η τεχνική αλλά και ο τρόπος λειτουργίας των δύο ενδοδισκικών γελών (gels) είναι παρόμοιος, και οι οδηγίες μετά την έγχυση είναι παρόμοιες. Το ίδιο ισχύει και για τους πιθανούς κινδύνους, που έχουμε αναφέρει στις ερωτήσεις περί: Δισκοπλαστικής (discogel).


Τα τελευταία χρόνια πέραν από τις ειδικότητες της ορθοπαιδικής και νευροχειρουργικής οι οποίες ασχολούνται με τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης έχουν προστεθεί και άλλες ειδικότητες στον αγώνα της καταπολέμησης των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης (αντιμετώπιση κατά κύριο λόγο του συμπτώματος του πόνου )όπως για παράδειγμα η αναισθησιολογία (ιατρεία πόνου) και η ακτινολογία (επεμβατική ακτινολογία προς αντιμετώπιση πόνου).